De nabestaanden van de slachtoffers, hun vrouwen, kinderen, ouders en andere familieleden, hebben een uitzonderlijke moed, trouw en doorzetting gedemonstreerd. Zij hebben vasthoudend actie gevoerd voor gerechtigheid en eerherstel voor hun geliefden. Zij hebben de beslissende rol gespeeld in het stuiten van de verjaring van de decembermoorden in Suriname. Ook internationaal hebben zij de daders en de voortdurende straffeloosheid aangeklaagd.
Dit is de officiële website horend bij het Nationaal Monument Bastion Veere – 8 december 1982, in het Fort Zeelandia te Paramaribo, Suriname. De site wordt beheerd door de Stichting 8 december 1982.
Recht en waarheid maken vrij
Op 8
december 1982 zijn vijftien voorvechters van vrijheid, recht en democratie in
Suriname, door de militaire dictatuur gemarteld en op Bastion Veere in het Fort
Zeelandia zonder vorm van proces doodgeschoten. Onder de slachtoffers waren
journalisten, advocaten, universiteitsdocenten, ondernemers en militairen. De Inter-Amerikaanse
Commissie voor de Mensenrechten van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS)
schreef in haar Report on the Situation of Human Rights in Suriname (1983):
‘…zelfs in een land met een zeer grote populatie en vele belangrijke
stedelijke centra, zou de plotselinge arrestatie en het vermoorden van vijftien
vooraanstaande burgers – de voorzitter van de belangrijkste vakbondsfederatie,
de Deken van de nationale Orde van Advocaten, de eigenaar van een leidend
radiostation, de decaan van de economische faculteit van de nationale
universiteit en andere mensen van nationale statuur de hele natie schokken en
diepgaande consequenties hebben voor haar politieke en maatschappelijke leven.’
In 2000 schreef de gerenomeerde hoogleraar
international recht mr. dr. John Dugard, op verzoek van het Gerechtshof
Amsterdam als Amicus Curiae (speciaal deskundige) een gedocumenteerd rapport. Hij beantwoordde de vraag of de folteringen en moorden van 8 december 1982
kwalificeerden als misdrijven tegen de menselijkheid, een international
misdrijf. Dugard was een vooraanstaand criticus van de Apartheid, mede-auteur van
de nieuwe democratische grondwet van Zuid Afrika en wordt beschouwd als een
‘vader van de mensenrechten in Zuid Afrika’. Zijn antwoord liet er geen
misverstand over bestaan:
‘De folteringen en moorden in Paramaribo in 1982 lijken te vallen binnen
de definitie van misdrijven tegen de menselijkheid. Ze werden gepleegd door
militaire autoriteiten in Suriname (staatsactoren) tegen een groep burgers die
tot doelwit werden, niet vanwege hun individuele eigenschappen maar vanwege hun
status als leiders van de Surinaamse intellectuele elite. Bovendien, zij werden
gepleegd op een systematische manier als onderdeel van een georganiseerd plan,
met gebruikmaking van publieke middelen, gericht op vernietiging van potentiële
opponenten van de militaire autoriteiten’.
Dugard wees er bovendien op dat de ernstige
schendingen van de mensenrechten door het militaire regime, zich ook voor en na
december 1982 hadden voltrokken.
Gerechtigheid
De mensenrechtencommissies van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en de Verenigde Naties (VN), hebben de decembermoorden als flagrante schendingen van het internationaal recht en de mensenrechten veroordeeld. Zij eisten en eisen, evenals de nabestaanden, (internationale) mensenrechtenorganisaties en solidaire mensen, onafhankelijk onderzoek, berechting van de schuldigen en compensatie van de nabestaanden.
Totalitaire staat
De decembermoorden waren, samen met het in brand schieten van radiostations ABC en Radika, de drukkerij van het dagblad De Vrije Stem en het gebouw van vakcentrale De Moederbond, onderdeel van een poging, critici van dictatuur door intimidatie en geweld de mond te snoeren, desnoods door hen te liquideren. Media werden verboden of onder censuur geplaatst, de bevolking werd ontrecht en geïsoleerd. In de regeringsverklaring (1 mei 1983) van de nieuwe regering die op de puinhopen van 8 december 1982 was ontstaan, werd de parlementaire democratie definitief afgeschaft. Het oogmerk van de decembermisdrijven, vestiging van een totalitaire staat, was toen geformaliseerd.